Metody

Komentarz prof. dr hab. Marka Sikory

„Społeczeństwo współczesne, które zostało ośmielone sukcesami zmatematyzowanych nauk przyrodniczych, postawiło tym naukom nowy zasadniczy cel. Mają one mianowicie nie tyle poznawać świat, ile go zmieniać, w duchu projektowanych, choć nie do końca przewidywanych oczekiwań. W społeczeństwie globalnym, w którym nauki laboratoryjne coraz śmielej ingerują w świat, by go zmieniać, refleksja etyczna nad wytworami tych nauk wydaje się nieodzowna.
Galileusz był pierwszym myślicielem, który w zasadniczo odmienny od tradycji sposób podszedł do realności zewnętrznego świata. Edmund Husserl uważa, że Galileusz wniósł do nowożytnego światopoglądu Zachodu zupełnie nowy styl pojmowania przyrody. Dowodził, że należy ją traktować jak świat zewnętrzny wobec poznającego podmiotu, który może być przedstawiany za pomocą języka matematyki. W tym czasie zrodziła się nowożytna nauka. Wielu filozofów, socjologów wiedzy czy historyków nauki zwraca uwagę na to, że wówczas  pierwszy raz w historii myśli ludzkiej pojawiła się koncepcja systematycznie uprawianej nauki, dzięki której można opanować nieskończony wszechświat.

Punktem wyjścia fizyki, która ma nas doprowadzić do poznania przyrody, jest zatem – twierdzi Galileusz – matematyka.

Odkrycia fizyki są zatem wynikiem przyporządkowania przyrodzie zbioru formuł matematycznych.

Przedstawiona w fizyce Galileusza wizja poznania obiektów empirycznych zapoczątkowała metodologiczny przełom, który można określić jako przejście od metodologii indukcjonistycznej do idealizacyjnej. Ta druga stała się jedną z kluczowych przesłanek nowożytnego stylu uprawiania nauki, głównie ścisłego przyrodoznawstwa. Bez możliwości przybliżeń, uproszczeń i właśnie idealizacji najprawdopodobniej do dziś bylibyśmy skazani na coś w rodzaju arystelesowskiej fizyki, posługującej się czysto słownymi opisami tego co się obserwuje”1.

1. Marek Sikora, Problem reprezentacji poznawczej w nowożytnej i współczesnej refleksji filozoficznej, UAM w Poznaniu, Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii, Poznań 2007

R. Jakubowski, Warto poświęcać więcej uwagi metodzie, a nie treści, EDUMYŚLI, NR 1/2021 [05],ISSN 2657-6899, s.6-10.,ODN Kalisz 2021.